Artsen zeggen: Blijf fietsen, maar wel Veilig!
Ieder jaar belanden >70.000 fietsers na een fiets ongeval op de spoedeisende hulp in Nederland. Bij naar schatting één vierde is ook sprake van hoofdhersenletsel. Het risico op hersenletsel wordt kleiner door een helm te dragen. De denktank ‘Artsen voor Veilig Fietsen’ pleit hiervoor: ‘Promotie van de fietshelm is van belang voor het verbeteren van de verkeersveiligheid en om het aantal doden en gewonden onder fietsers snel te verminderen’. Een goed voornemen waar de fietser al morgen mee kan beginnen! Deze boodschap wordt breed gedragen onder artsen en ook ondersteund door veel beroepsverenigingen en instanties.
Actief bewegen – en dus fietsen – kan niet genoeg gestimuleerd worden, maar meer aandacht voor fietsveiligheid is broodnodig. Veel leed kan voorkomen worden als fietsen op een veilige en verantwoorde manier gebeurt. Het verkeer verandert zeer snel met toename van de drukte, nieuwe voertuigen (oa. fatbike), meerdere en hogere snelheden en moeilijk te doorbreken gedrag (oa. alcohol, telefoneren). De fietsveiligheid aanpakken kent vele facetten waaronder verbeteren van de infrastructuur, gedragsaanpassingen, handhaving, goed voorbeeld geven, betere zichtbaarheid en persoonlijke protectie. Een helm opzetten is een doeltreffende en snelle manier om hersenletsel te voorkomen. En deze vorm van preventie hebben Nederlanders zelf in de hand. Artsen voor Veilig Fietsen wil het gebruik van de fietshelm bevorderen door zich te mengen in het publieke debat, door op landelijk en lokaal niveau aandacht te vragen voor dit onderwerp, helpen goede cijfers te verzamelen en door actief campagne te voeren. Ook pleiten we heel concreet voor een leeftijdsgrens van 16 jaar voor fietsen met trapondersteunen (E-bike & Fatbike).
Wees zuinig op je hersenen
De verkeersveiligheid voor fietsers is in de afgelopen 20 jaar niet verbeterd. In 2023 waren er 270 dodelijke fietsongelukken en 76.400 fietsslachtoffers met letsel op de spoedeisende hulp. Zorgwekkend is ook het hoge aantal ouderen (55+, 43%) en jongeren (12-24 jaar, 21%) onder de doden en ernstig gewonden. Bij fietsers is ernstig hersenletsel de belangrijkste oorzaak van overlijden. Ook is herstel van hersenletsel zeer beperkt doordat hersenen – in tegenstelling tot andere organen – beperkte reserves hebben. Hersenen kunnen niet aangroeien of herstellen met behulp van een operatie of medicijnen. Op je hersenen moet je zuinig zijn! In 2024 hebben we een bondige samenvatting geschreven in het Medisch Contact over de fietsveiligheid in Nederland en onze redenen om zo voor de fietshelm te pleiten (zie link). 70% van de fietsongelukken op de spoedeisende hulp is enkelvoudig (geen andere verkeersdeelnemer bij betrokken) wat de noodzaak van gedragsbeinvloeding en persoonlijke protectie onderstreept.
SEH-bezoeken i.v.m. ernstig letsel (MAIS2+) door een verkeersongeval en
fietsongeval
Feiten en cijfers fietsletsels
Verkeersdoden en ernstig gewonden voorkomen
Het dragen van een fietshelm vermindert de kans op ernstig hersenletsel met 60 procent en op dodelijk hersenletsel met 71 procent (SWOV). Het Centraal Planbureau stelt in zijn rapport ‘Kansrijk mobiliteitsbeleid 2020’ dat met het verplichten van de fietshelm voor kinderen <12 jaar en E-bikers 45 verkeersdoden en 1400 ernstig verkeersgewonden kunnen worden voorkomen.
De Denktank ‘Artsen voor Veilig Fietsen’ werd officieel gelanceerd op 4 oktober 2021. Initieel gestart als een kleine club (Marcel Aries, Myrthe Boss, Marieke Visser en William Kramer) maar inmiddels een grote en actieve club van artsen met goede landelijke vertegenwoordiging. De denktank kent een kernclub van 14 artsen die beschikbaar zijn voor uitleg in de media, actief cijfers verzamelen samen met andere instanties (VeiligheidNL, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, provincie) en helmpromotie acties opzetten in de diverse provincies. De totale groep van Artsen voor Veilig Fietsen is zeer actief tijdens de jaarlijkse dag van de fietshelm die voor 2025 op woensdag 16 April gepland staat. De denktank trekt op en ondersteunt acties van andere instanties die zich ook inzetten voor de fietsveiligheid: VeiligheidNL, de HersenStichting, het HersenStrijd fonds, team Alert, ANWB, Stichting RAI, BOVAG, Interpolis verzekeringen, Veilig Verkeer Nederland, diverse provincies en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. We hebben actief meegedacht met de landelijke promotiecampagne van het ministerie voor het vrijwillig dragen van de fietshelm. Deze campagne werd in September 2024 aangeboden aan de 2e kamer.
Aangepast overgenomen van Madelen Fahlstedt, website link.
Artsen voor Veilig Fietsen position statement 2024-2025
Artsen voor Veilig Fietsen heeft een actueel position statement opgesteld om toe te lichten hoe wij denken de fietsveiligheid in Nederland te verbeteren. Centraal staat hierbij de promotie van de fietshelm maar ook het voorkomen van fietsongelukken, bijvoorbeeld door het inperken van de gevolgen van ongelukken bij jonge kinderen die op een fatbike rijden. Lees het volledige standpunt hier (zie link).
Wij hebben het position standpunt gestuurd naar medische beroepsgroepen, verenigingen, en instanties die fietsslachtoffers zien of betrokken zijn bij fietsveiligheid in Nederland. Deze lijst is hier terug te vinden (zie lijst).
Bijna honderd fatbikers op spoedeisende hulp in één week tijd
In de eerste week van oktober belandden 1.291 mensen op de spoedeisende hulp (SEH) door een fietsongeval. 96 slachtoffers zaten op een fatbike als bestuurder of passagier. Overige e-bikes en andere fietsen waren verantwoordelijk voor respectievelijk 480 en 715 SEH-bezoeken. Daarnaast vond twee derde van de fatbike-ongevallen plaats in een Randstedelijke provincie. Dit blijkt uit de resultaten van de meetweek fietsongevallen, waarvoor alle 82 Nederlandse SEH’s het aantal fietsongevallen registreerden. Bij de aanname dat deze week een gemiddelde week was, is de grove schatting dat er jaarlijks 5000 fatbikers op de SEH worden behandeld. Artsen voor Veilig Fietsen was een van de initiatiefnemers van deze actie. Zie link voor het volledige persbericht dat werd verspreid in Oktober 2024. De belangrijkste resultaten zijn weergeven in de powergraphic hieronder (opgesteld door VeiligheidNL). Wij zullen binnenkort met onze partners trachten de politiek te bewegen om een leeftijdsgrens van 16 jaar voor alle fietsvoertuigen met een hulpmotor in te stellen.
Campagne ‘Dag van de Fietshelm’ finalist voor Excellence in Road Safety Awards 2024
De campagne ‘Dag van de Fietshelm’ is geselecteerd als finalist voor de prestigieuze Excellence in Road Safety Awards 2024 van de Europese Unie. De prijsuitreiking vindt plaats in Brussel op 14 november 2024.
De campagne ‘Dag van de Fietshelm’ heeft als doel het bewustzijn te vergroten over het belang van het dragen van fietshelmen om hoofd-hersenletsel te voorkomen en levens te redden. Deze erkenning is een belangrijke waardering van onze inspanningen vanaf 2021 om de verkeersveiligheid te bevorderen en fietsers te beschermen. “We zijn vereerd om finalist te zijn voor de Excellence in Road Safety Award,” zei Marcel Aries, neuroloog-intensivist bij het Maastricht Universitair Medisch Centrum+ en voorzitter van Artsen voor Veilig Fietsen. “Deze erkenning benadrukt de impact van onze campagne en motiveert ons om door te gaan met ons werk om fietsen veiliger te maken voor iedereen.” De Excellence in Road Safety Award is een jaarlijks evenement dat uitmuntende initiatieven en prestaties op het gebied van verkeersveiligheid in heel Europa viert. De selectie van de campagne ‘Dag van de Fietshelm’ als finalist benadrukt het belang van gemeenschapsbetrokkenheid en educatie bij het bereiken van veiliger verkeer. Lees hier het volledige persbericht.
Deelnemers Artsen voor Veilig Fietsen
We zijn er heel trots op dat inmiddels zoveel artsen betrokken zijn bij dit initiatief. We hebben een goede landelijke dekking en hopen ook op de Dag van de Fietshelm 2025 weer uitgebreid aandacht te vragen voor fietsveiligheid met originele acties. Wil je ook als arts actief meedoen? Stuur een email naar artsenvoorveiligfietsen@gmail.com of info@hersenstrijd.org.
| Deelnemer | Functie | Centrum |
|---|---|---|
| Marcel Aries* | neuroloog-intensivist | Maastricht UMC |
| Frank Backx* | sportarts | UMC Utrecht |
| Coen van Bennekom | revalidatiearts | Heliomare |
| Myrthe Boss* | neuroloog-somnoloog | Ziekenhuis Gelderse Vallei |
| Crispijn van den Brand | SEH arts | Erasmus MC |
| Jochen Cals | huisarts | Sittard |
| Willemijn van Erp | specialist ouderengeneeskunde | Radboud UMC |
| Ebba Gustafsson | kinderarts | Meander MC |
| Tim Frenzel* | anesthesioloog-intensivist | Radboud UMC |
| Jorrit Harbers | traumachirurg | UMCG |
| Hanneke Joosten | internist-oudergeneeskunde | Maastricht UMC |
| William Kramer* | kinderchirurg-traumachirurg | Erasmus MC |
| Anne Kurver | neuroloog – kinderneuroloog | HagaZiekenhuis/ Juliana Kinderziekenhuis |
| Zwany Metting | neuroloog-kinderneuroloog | OZG |
| Joukje van der Naalt | neuroloog | UMCG |
| Jeroen Poos* | traumachirurg | MCL |
| Christiaan Saris | neuroloog- neurofysioloog | Radboud UMC |
| Ruud Segers* | longarts-intensivist | Maastricht UMC |
| Jan Willem Sels | cardioloog-intensivist | Maastricht UMC |
| Peter Vandertop | neurochirurg | Amsterdam UMC |
| Jort Vijverberg | neuroloog | Amsterdam UMC |
| Marieke Visser* | neuroloog | Amsterdam UMC |
| Merel Koopmans | AIOS neurologie | Amsterdam UMC |
| Lennard Boon | AIOS neurologie | Amsterdam UMC |
| Annemijn Algra* | Neuroloog | UMC Utrecht/ Erasmus MC |
| Suzan van Amerongen | promovendus | Amsterdam UMC |
| Wouter Dronkers | promovendus | Amsterdam UMC |
| Anna Gazendam | student geneeskunde | Amsterdam |
| Danae Smeets | student geneeskunde | Maastricht |
| Inge de Vlieger | medisch Psycholoog | OLVG |
| Ans van Velthoven | psycholoog | Gepensioneerd |
| Maarten Bot* | Neurochirurg | Amsterdam UMC |
| Sandra Te Winkel-Witlox | kinderrevalidatie arts | Merem Medische Revalidatie |
| Annelies van Zwol | kinderarts-Kinderintensivist | Radboud UMC |
| Bram Jacobs | neuroloog | UMCG |
| Myrthe de Vrijer | neuroloog | Viecure Venlo |
| Jaap Stomphorst | sportarts | Isala Zwolle |
| Suzanne Persoon | neuroloog | UMCG |
| Sanne Piepers | neuroloog | Meander Amersfoort |
| Arnold Brons | sportarts | Admiraal de Ruiter Goes |
| Elisa Hamer* | kinderneuroloog | Rijnstate Arnhem |
| Hugo den Boogert* | neurochirurg | Haaglanden Medisch Centrum |
| Stijn Nelen* | (kinder)traumatoloog | Radboud UMC |
| Martin Smeekes* | Arts | Branchevereniging ambulancezorg Nederland |
| Tessa Biesheuvel | Traumatoloog | Amsterdam UMC |
| Stan van Keulen | Kaakchirurg | Amsterdam UMC |
| Esmee Jacobs | Kinderintensivist i.o. | Maastricht UMC |
| Kees Jan Ponsen | Traumatoloog | NW ziekenhuizen in Alkmaar en Den Helder |
| * Lid kernclub |
NIEUWS
04-11-2024
Hersenletsel na een fietsongeval voorkomen? Zo kies je een goede helm, Volkskrant, klik hier.
29-10-2024
Veel jonge fatbikers belanden vaker in ziekenhuis dan andere fietsers, en met ernstiger letsel, Volkskrant, klik hier
29-10-2024
Helmplicht, leeftijdsgrens, en ‘sjoemelfietsen’: wat moet je weten over de fatbike?, NRC, klik hier
29-10-2024
Artsen smeken om maatregelen na nieuwe alarmerende cijfers fatbike-ellende: ’We zien jongeren die leven lang zorg nodig hebben’, de Telegraaf, klik hier
29-10-2024
Zorgen over jonge slachtoffers fatbike-ongelukken na ‘meetweek’, NOS.nl, klik hier
Oktober 2024
Position statement van Artsen voor Veilig Fietsen (AvVF) over fietsveiligheid (2024 -2025), klik hier
23-05-2024
Fietsen is gezond, maar wel met een helm op, Medisch Contact, klik hier
Archief
08-12-2022
Onderweg – Fietsen of je leven, ANWB Kampioen, klik hier
02-07-2022
Veiligheidsmaatregelen in het verkeer (met toestemming gepubliceerd), NTvG, juli 2022, klik hier
11-01-2022
Aankondiging ‘de dag van de fietshelm’ door Marcel Aries, Radiofragment L1:
11-01-2022
Op 20 april 2022 organiseren de Artsen voor Veilig fietsen de eerste dag van de fietshelm in Nederland. Het persbericht is te vinden onder deze link.
20-04-2022
Promotiefilmpje ‘Dag van de Fietshelm’, klik hier.
01-12-2021
Interview Myrthe Boss over artsen voor Veilig Fietsen. Doortrappen.nl, klik hier
28-10-2021
Fiets met je hersens, met een helm op. Chapeau, klik hier.
28-10-2021
Helmlosia is een in potentie levensgevaarlijke aandoening. De Volkskrant, klik hier
19-10-2021
De klap die alles verandert. De observant, klik hier
14-10-2021
Discussie over elektrische fietsen dringend nodig. 1Limburg, klik hier
12-10-2021
Cycling’s Helmet Debate Has Reared Its Head Once Again! GCN Show Ep. 457, klik hier
12-10-2021
Artsen zeggen: zet een fietshelm op! Maar in landen om ons heen is het veel meer ingeburgerd. Algemeen Dagblad, klik hier.
12-10-2021
Interview bij radio Rijnmond door dr. Kramer, klik hier
09-10-2021
Cabaret: verplicht een fietshelm op? NPO Radio2 Spijkers met Koppen, klik hier.
06-10-2021
Artsen: ‘Overheid moet helmplicht voor fietsers overwegen’. Panorama, klik hier
06-10-2021
Artsen voor Veilig Fietsen wil helmplicht voor fietsen. L1 Nieuwsshow, klik hier
05-10-2021
Esther van Garderen en Marcel Aries over of een fietshelm verplicht moet worden. Op1, klik hier
05-10-2021
Neuroloog Myrthe Boss pleit voor fietshelm na fataal ongeluk moeder. Omroep Gelderland, klik hier
04-10-2021
Marcel Aries en Bram Tankink over de fietshelm. Radio 1 Spraakmakers, klik hier
04-10-2021
Groep artsen, iedereen die fietst een helm op. De Telegraaf, klik hier
04-10-2021
Groep artsen, voorkom hersenletsel, draag een fietshelm. Reformatorisch Dagblad, klik hier
11-09-2021
Houd je koppie erbij. Lees het artikel, klik hier